Rusya
Rusya (Rusça: Росси́я, Rossiya) ya da resmî adıyla Rusya Federasyonu (Rusça: Росси́йская Федера́ция, Rossiyskaya Federatsiya), Doğu Avrupa ile kuzey Asya'ya yayılmış, ve 17,075,400 km²'lik[1] yüzölçümü ile dünyanın en geniş ülkesidir.[2] Nüfus olarak ise sıralamada sekizincidir. [3] (İlk yedi ülke: Çin, Hindistan, Amerika Birleşik Devletleri, Endonezya, Brezilya, Pakistan ve Bangladeş)
Tarihi
Rusya'nın tarihi Doğu Slavlarla başlar. Kiril Abecesi'nin icat edildiği 864 yılından önce Rusların tarihi hakkındaki bilgiler azdır. Rusların kurduğu ilk büyük devlet olan Kiev Knezliği 13. yüzyılda Moğol istilasına uğrayarak yıkıldı. 14. yüzyılda kurulan Moskova Knezliği ise zamanla gelişerek 16. yüzyılda Rusya Çarlığı haline geldi. Bu Çarlık 18. yüzyılda daha da güçlenerek Rusya İmparatorluğunu oluşturdu.
Rusya I. Dünya Savaşı'nı savaşmaktayken monarşiden hoşnut olmayan Bolşevikler işçi ve köylü kitlelerini yanlarına alarak 1917 yılında Ekim Devrimini yaptılar. Bu tarihten sonra Rusya sosyalizme dayalı bir devlet yapısı oluşturdu. Eski Rusya İmparatorluğu'nun sömürgeleri olan bir çok devleti de kapsayan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'ni ilan etti. II. Dünya Savaşını Soğuk Savaş yılları izledi. Rusya'nın başını çektiği Sovyetler Birliği Doğu Avrupa'daki bir çok devletle Varşova Paktını imzalayarak Doğu Bloğu'nun önderliğini üstlendi. Batı Bloğu ülkeleri de NATO örgütünü kurdular. Ancak ekonomik ve askeri açılardan Batı Bloğu'nun gerisinde kalan Doğu Bloğu 1990lı yıllarda parçalandı. Bu parçalanmayı Sovyetler Birliği'nin kendisi de izledi. Bütün Sovyet Cumhuriyetleri birer birer bağımsızlıklarını ilan ettiler. 1991 yılının Aralık ayında da Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti de bağımsız bir ülke haline gelerek Rusya Federasyonu'nu oluşturdu.
2008 Güney Osetya Savaşı
2008 yılının yaz aylarının sonuna doğru Gürcistan sınır topraklarına girerek,Güney Osetya ve Abhazya'da ki barış gücü askerleri zarar gördüğünden ve Rusya'ya karşı taamen A.B.D politikası sergilemesi Rusya'nın savaşa girmesini kolaylaştırmış,Gürcistan çok ciddi yaralar almıştır. Rusya'nın toplamda askeri nüfusu 1.200.000 iken Gürcistan'ın 33.000 askeri nüfusu olması ve teknolojik olarak birliğini tamamlayamamış olması Rusya'nın elini daha da güçlendirmiştir.
Coğrafya ve İklim
Rusya Federasyonu Avrasya kıta sahanlığının kuzeyinde bulunur. Arktik (Kuzey Kutup dairesi) ve çevresindeki (sub-Arktik) bölgelerin büyük bir oranı sınırları içinde olduğundan diğer ülkelerle karşılaştırıldığında, metrekareye daha düşük kişi yoğunluğuna, ekonomik faaliyet ve coğrafi (fiziki) çeşitlik görülür. Bu bölgelerden daha güneye gelindiğinde coğrafi ve bitki örtüsü çeşitliliği artar. Rusya dünyanın en soğuk ülkesidir.diğer iklimlere göre kış aylarında 3 kat fazla soğuk hissedilir.[4] Ortalama yıllık sıcaklık −5.5 °C (22 °F)dir. Karşılaştırma için İzlanda'nın ortalama yıllık sıcaklığı 1.2 °C (34 °F) ve İsveç'in ortalama yıllık sıcaklığı 4 °C (39 °F)'dir. Lakin bu karşılaştırma, ülke genelini gösterdiğinden geniş yüzölçümde değişken ve ılıman iklim çeşitliliğine sahip Rusya için yanıltıcıdır.
Zaman Dilimi
Rusya Federasyonu toprakları 11 zaman dilimi boyunca uzanır. Bu kadar farklı zaman dilimine yayılabilmiş tek ülkedir.Bunun nedeni diğer ülkelere göre toprak yüzölçümünün fazla olmasıdır.Rusya dünyanın yüz ölçümü bakımından en geniş ülkesidir bu yüzden zaman dilimleri uzantısı 11 dilimdir
Nüfus
141 milyonluk Rusya nüfusunun %73'ünü kentlerde yaşayanlar, %27'sini ise kırsal kesimde yaşayanlar oluşturmaktadır.Ayrıca Rusya nüfus bakımından dünyanın en kalabalık sekizinci ülkesi konumundadır(sırayla diğer ülkeler:çin,hindistan,amerika birleşik devletleri,endonezya,brezilya,pakistan,bangledaş)
Rusya nüfusunun yaklaşık %20'sini Türk halkları oluşturmaktadır.
60 farklı etnik grubun yaşadığı Rusya Federasyonu'nda başlıca etnik gruplar şunlardır; 100 milyon Rus, 15,8 milyon Tatar, 2,2 milyon Ukraynalı, 1,7 milyon Çuvaş, 3,6 milyon Başkort,1 milyon Yakut Türkü,1 milyon Altay Türkü,2 milyon Dağistan-Avar-Kalmuk Türkü,1 milyon Karaçay-Türkmen, 1,2 milyon Çeçen, 1,2 milyon Beyaz Rus, 1,1 milyon Moldovalı, 1,1 milyon Ermeni, 700 bin Udmurt, 1 milyon Azeri, 400 bin Alman. Dünyada en fazla etnik grubun yaşadığı ülkedir Yaş ortalaması erkeklerde 35, kadınlarda ise 41 dir. Ortalama ömür ise sırasıyla, 59 ve 71 yıldır.
Rusya'da yaşayan Türk halkları için ayrıca bakınız. Rusya Türkleri
| Rusya Türkleri |
| Ülke adı |
Rusya Federasyonu |
| Yaşayan Türk Grupları |
Yakutlar, Dolganlar, Tatarlar, Tuvalar (Şor, Karagas, Hoton, Drahad, Öngüt), Başkortlar, Çuvaşlar, Altaylar, Hakaslar, Türkmenler, Nogaylar vb. |
| Yoğun Bulunduğu Şehirler |
Özerk cumhuriyetler dışında Astarahan, Omsk, Samara, Barnaul, Stavropol, Orenburg, Tobol, İrkutsk, Novosibirsk gibi şehirlerde |
İdari Bölümler
Bu alt başlığın ana maddesi: Rusya'nın Federal Yapılanması Rusya Federasyonu, 83 federal yapıya (birime) bölünmektedir. Bunlar Rusça “субъект” (birim) olarak adlandırılmaktadır. Bu federal yapılar hukuki açıdan eşit birimler sayılmakta olup aşağıdaki gibi sıralanabilir: 21 Cumhuriyet (ya da Federe Cumhuriyet: eskiden bunların çoğu özerk cumhuriyet olarak adlandırılmaktaydı. Şimdi de halen birçok yerde yanlış olarak özerk cumhuriyet deyimi kullanılmaktadır.) 46 Oblast (Rusya’nın bölgeleri;il), 9 Kray (büyük il), 2 Federal kent yönetimi (Moskova ve St. Petersburg),1 Özerk Oblast (özerk il/Yahudi Özerk Oblastı),4 Özerk Okrug (küçük özerk İl).Bütün bu federal birimler 7 büyük Federal Okrug (çevre) birimi içine alınıp,bu yerlere bağlanmışlardır.
Rusya Federasyonu'na bağlı 21 Cumhuriyet’in her birinin kendi ayrı Anayasası ve Devlet Başkanı (Prezident) vardır. Bu anayasalar Rusya Federasyonu Anayasası'na uyumlu olmak ve onunla çelişmemek zorundadır.
Askeri
SSCB dağıldıktan sonra kurulan Rusya eski SSCB silah ve araçlarını kullanıyordu. Ancak 1998 de hız kazanan Rus Ar-Gesi yeni silahlar üretti. Bilhassa Savunma Sistemlerinde dünyada ki en kalite füze sistemini kurdular.
Savunma Füze Sistemindeki Başlıca Araç ve gereçler;
TOR-M1 S-400 S-300 Tunguska
bu başlıca araçlar ilk akla gelenler. Rusya bu savunma sistemiyle dünyanın en iyisi. Bilhassa S-400 füzeleri, Natonun savunma sistemi olan Partiot füzelerine rakip olarak seçilmiştir.
Rusya Silahlı Kuvvetleri; Kıtalararası-Uzun ve Orta Menzilli füzeler ilede son günlerde gündeme gelmiştir. Geçen yaz aylarında Rusya yeni bir Füze testinin başarıyla sonuçlandığını açıklamıştı ancak bu füzenin adını ve bilgileri vermemiştir.
İngiliz istihbaratı tarafından sonradan öğrenilen bilgilere göre bu füze Atom Bombasından çok daha güçlü bir kıtalararası füze.
füze sistemleriyle devasa bir güce sahip olan rusyanın Hava kuvvetleri ise Natodan biraz geride. Dünyanın en mükemmel jeti olarak bilinen F-16 ( Amerikan Yapımı ) uçaklara karşı, Rus Jetleri biraz sönük kalıyor.
