Berlin
Berlin, Almanya'nın başkenti ve en büyük şehridir. Avrupa Birliği'nin de (Londra'dan sonra) ikinci büyük şehridir.
II.Dünya Savaşı öncesinde 4.3 milyon kişinin yaşadığı şehirde 2008 itibariyla 3.4 milyon kişi yaşamaktadır. Berlin, kuzey Almanya'da, Spree ve Havel nehirlerinin arasındaki kumluk bölgeye kuruludur. 1949'dan 1990'a kadar Doğu ve Batı Berlin olarak ikiye ayrılmış olan kenti ikiye bölen duvara (Berlin Duvarı) sonradan "Utanç duvarı" adı da verilmiştir.
Coğrafya
Berlin'in doğudan-batıya uzunluğu 45 km'dir ve güneyden kuzeye ise 38 km'dir. Şehirin yüzölçümü neredeyse 892 km²'yi bulur. Berlin eyâletinin tek komşusu Brandenburg eyâleti ile çevrilidir. Polonya sınırına sadece 70 km uzaklıktadır.
Berlin'in çoğrafi oluşumu buzul çağının etkisiyle belirlenmiştir. Almanya'nın başkenti, Teltow ve Barnim yaylaları arasında kalır. 20 bin yıl önce Berlin'in etrafı dev buzullarla çevriliydi, bunların 18 bin yıl önce erimesiyle Berlin'in coğrafyası oluşmuştur.
Berlin'den iki önemli ırmak geçmektedir, bunlar Spree ve Havel'dir. Spree ınehrirmağı doğu'dan batıya akmaktadır ve batıdaki Spandau ilçesindeki Havel ırmağı ile birleşir. Havel ırmağı ise güneyden kuzeye Tegeler See ve Großer Wannsee göllerinden geçerek akar.
Berlin'deki en yüksek doğal tepe Großer Müggelberg'dir (115,4 m). Bu tepe Treptow-Köpenick ilçesindedir. Geriye kalan iki tepe 2. Dünya Savaşından kalan atıklarla yada çöplerle oluşmuş tepelerdir. Teufelsberg (114,7 m) Charlottenburg-Wilmersdorf ilçesinde yeralır. Ahrensfelder Berge (112,1 m) ise Marzahn-Hellersdorf ilçesindedir.
Tarih
Özet:
Kentin ortasından akan Spree Nehri'nin, iki kıyısında, Cölln ve Berlin adlı iki balıkçı köyü iken ilk kez 1307 yılında birleşti. Brandenburg'un (daha sonra ise Prusya'nın) başkentliğini yapan Berlin, 18. yüzyıla kadar önemli arz eden bir şehir değildi. Ancak Prusya'nın güçlenmesi sürecinde öncelikle Kuzey Alman'nın ve sonrasında da Avrupa'nın siyasi, ekonomik ve kültürel anlamda önemli merkezlerinden biri haline geldi. 1871 yılında kurulan Alman İmparatorluğu'na da başkentlik yapan Berlin, 1933 yılından itibaren Nazi Almanyası'nın da başkentiydi. İkinci Dünya Savaşı'nda harabeye döndü, müttefik devletler tarafından işgal edildi.
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra şehir dört sektöre bölündü ve tüm Almanya'da olduğu gibi Berlin de ABD, İngiltere, Fransa ve Sovyetler Birliği'nin kontrolüne girdi. Batılı ülkelerle Sovyetler Birliği arasında hızla gelişen siyasi farklılık ülkeyi olduğu gibi kenti de doğu ve batı olmak üzere ikiye böldü. 12 Ağustos 1961 yılında Berlin Duvarı'nın yapımına başlandı ve Berlin'lilerin doğudan batıya geçişi en katı yöntemlerle engellendi. Zamanın imparatorluk merkezi Mitte ile birlikte, Berlin'i inşa eden mimar Karl Friedrich Schinkel'in tasarladığı binalar, büyükelçilikler, saraylar, müzeler tamamen kentin doğu kesiminde kaldı. Türkiye'den kaçak yollarla getirilen Bergama Sunağı'nın sergilendiği dünyanın en önemli müzelerinden biri olan Bergama Müzesi , Cölln ile Berlin'i birleştiren anlaşmanın yapıldığı St. Nicholas Kilisesi de tıpkı diğer önemli yapılar gibi Doğu Berlin'de kaldı.
1989'da duvarın yıkılması ve 3 Ekim 1990'da iki Almanya'nın resmen birleşmesiyle Berlin eyalet şehir olarak eski bütünlüğüne kavuştu ve birleşik Almanya Federal Cumhuriyeti'nin başkenti oldu.
Şehirin Kuruluşu ve Ortaçağ
Mark Brandenburg (koyu mavi)
Cölln şehiri (çift kent Berlin-Cölln Spreeadasında) ilk defa resmi 1237'de anıldı ve 1244'de ilk defa Berlin resmi adında anıldı. Berlin Spree nehirinin kuzey kısmında yer alıyordu. 1307'de iki şehirde beraber kullandıkları bir belediye binasına sahip oldular. Berlin'nin adı (Almanca: Bär - Türkçe: Ayı) armasındaki ayı ile ilgisi yoktur. Daha çok Slav dilinden gelen Berl kelimesinden olduğu düşünülüyor. Berl Slav dilinde Bataklık anlamına geliyor. Spandau ve Köpenick, Berlin'den önce kuruldu. Berlin şehiri tarihin geçen kısmında 1157'de Mark Brandenburg'a ait oldu.
1415'de Birinci Friedrich Mark Brandenburg'un elektörü oldu ve 1440'a kadarda elektör olarak kaldı. Hohenzollern ailesi Berlin'i 1918'e kadar hükümdarlık etti.
Yeniçağ'ın Başlarında Berlin
Otuz Yıl Savaşları 1618'den 1648'e kadar sürdüğü sırada belki en çok Berlin'i vurdu. Evlerin üçte biri hasar gördü ve nufüsun yarısı azaldı. Friedrich Wilhelm 1640'ta hükümdarlığı babasından aldı ve Berlin'e Avrupa'nın çeşitli yerlerinden insanları davet etti. Dinlere karşıda hoşgörümlüydü kendisi. 1671'de 50 tane yahudi ailesine Berlin'e Avusturya'dan taşınma izini verildi. 1685'te Friedrich Wilhelm Fransız Huguenotları Mark Brandenburg'a davet etti. 15.000'nin üzerinde gelen huguenotların 6000'ni Berlin'e yerleşti. 1700'de Berlin'nin nüfusunun yüzde 20'si Fransızlardan oluşuyordu. Huguenotların Berlinlilere kültürel etkisi yoğundu. Ayrıca Bohemya, Polonya ve Salzburg'danda çok göçmen geldi Berlin'e.
